Bình quân mỗi cán bộ nhân viên của Thế giới Di động được nhận lượng cổ phiếu ESOP trị giá 600 triệu đồng, và tránh được rất nhiều thuế thu nhập cá nhân.
Lượng cổ phiếu này được phát hành trên cơ sở trích 70 tỷ đồng từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, tức người lao động hoàn toàn không phải bỏ tiền ra mua như phần lớn các chương trình ESOP.
Tất nhiên một khi đã được hưởng lợi ích, người lao động sẽ phải có cam kết gắn bó lâu dài với công ty. Cổ phiếu sẽ bị thu hồi nếu nhân viên nghỉ việc trước khi cổ phiếu hết thời gian hạn chế chuyển nhượng.
Tổng cộng gần 900 cán bộ nhân viên của công ty được “hưởng” lượng cổ phiếu trị giá trên 500 tỷ đồng.
Bình quân mỗi nhân viên được nhận 79.000 cổ phiếu, tương ứng 79 triệu đồng mệnh giá. Tuy nhiên, cổ phiếu MWG hiện có thị giá lên đến gần 80.000 đồng/cp tức giá trị thực tế được hưởng lên đến trên 600 triệu đồng.
Thay vì thưởng bằng tiền mặt, thưởng bằng cổ phiếu có lợi gì?
Giả định với một nhân viên có thu nhập bình quân 15 triệu đồng/tháng (180 triệu đồng/năm) thì số thuế thu nhập phải nộp trong trường hợp không có người phụ thuộc vào khoảng gần 3 triệu/năm.
Nếu nhận thưởng 600 triệu đồng bằng tiền mặt, niềm vui của việc nhận về khoản tiền lớn sẽ nhanh chóng giảm đi khi quyết toán thuế. Với tổng thu nhập cả lương và thưởng đạt 780 triệu đồng thì số thuế phải nộp vào khoảng 125 triệu đồng – tức phát sinh thêm khoản thuế hơn 120 triệu từ việc nhận thưởng.
Trong khi đó, với 600 triệu đồng thưởng bằng cổ phiếu, thì thuế thu nhập cá nhân chỉ phát sinh khi bán đi cổ phiếu, với thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch, tức chỉ phải nộp 600.000 đồng.
Và cách “tránh thuế” này chẳng vi phạm quy định nào của Luật.
Mặt khác, Thế giới Di động cũng không phải dùng tới 500 tỷ đồng tiền mặt để chia cho nhân viên.
Các cổ đông có thể tính toán tức thì là bị giảm đi 5% lợi ích tại công ty, tương ứng với tỷ lệ cổ phiếu phát hành thêm để thưởng không cho nhân viên. Tuy nhiên lợi ích mất đi trước mắt này sẽ được bù lại nếu kết quả kinh doanh tiếp tục tăng trưởng tốt – đây cũng là mục đích mà cổ đông mong muốn khi phát hành ESOP.
Tạm chưa tính đến biến động của giá cổ phiếu sau 2 năm hạn chế chuyển nhượng (có thể bán ra 50% số cổ phiếu được thưởng sau 1 năm), rõ ràng việc nhận thưởng bằng cổ phiếu có lợi hơn rất nhiều cho nhân viên.