Hộ kinh doanh cá thể là mô hình kinh doanh phổ biến tại Việt Nam, được nhiều cá nhân và hộ gia đình lựa chọn nhờ thủ tục đơn giản, chi phí thấp, phù hợp với các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ như buôn bán, dịch vụ, hoặc sản xuất thủ công. Tuy nhiên, câu hỏi “có được đứng tên nhiều hộ kinh doanh không? Một cá nhân có thể đứng nhiều hộ kinh doanh được không? ” thường khiến nhiều người băn khoăn khi muốn mở rộng quy mô kinh doanh hoặc tham gia nhiều lĩnh vực khác nhau.
1. Hộ kinh doanh cá thể là gì? Đặc điểm pháp lý cơ bản
Hộ kinh doanh cá thể, theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, là một loại hình kinh tế do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập, chịu trách nhiệm vô hạn đối với mọi hoạt động kinh doanh. Chủ hộ kinh doanh có thể là cá nhân đứng tên trực tiếp hoặc người được ủy quyền đại diện hộ gia đình, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân, kể cả tài sản không liên quan đến hoạt động kinh doanh. Quy định này, được củng cố bởi Bộ luật Dân sự 2015, đảm bảo rằng mọi nghĩa vụ pháp lý phát sinh từ hoạt động kinh doanh đều gắn liền với chủ hộ.
Một đặc điểm nổi bật là hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, khác biệt rõ ràng so với doanh nghiệp như công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty cổ phần. Điều này đồng nghĩa với việc hộ kinh doanh không được áp dụng Luật Phá sản khi gặp khó khăn tài chính, không được thực hiện các hoạt động phức tạp như xuất nhập khẩu, và không có quyền phát hành cổ phiếu hay trái phiếu. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, mô hình này phù hợp với các hoạt động kinh doanh quy mô nhỏ, chẳng hạn như cửa hàng bán lẻ, quán ăn, hoặc dịch vụ sửa chữa.
Hộ kinh doanh chỉ được phép sử dụng dưới 10 lao động và phải đăng ký tại một địa điểm kinh doanh duy nhất trên toàn quốc, theo khoản 2 Điều 80 Nghị định 168/2025/NĐ-CP. Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch trong quản lý nhà nước, đồng thời giới hạn quy mô hoạt động để phù hợp với đặc thù của mô hình. Ví dụ, một cá nhân mở quán cà phê tại Hà Nội không thể đồng thời đăng ký một hộ kinh doanh khác để bán hàng online tại TP.HCM dưới cùng tên cá nhân.
2. Một cá nhân có thể đứng nhiều hộ kinh doanh được không – Có được đứng tên nhiều hộ kinh doanh không?
Theo khoản 2 Điều 87 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, một cá nhân hoặc thành viên hộ gia đình chỉ được phép đăng ký một hộ kinh doanh duy nhất trong phạm vi toàn quốc. Quy định này được thiết kế để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý hành chính, tránh tình trạng một cá nhân sử dụng nhiều hộ kinh doanh để lách các quy định về thuế, bảo hiểm xã hội, hoặc các nghĩa vụ pháp lý khác. Ví dụ, nếu bạn đã đăng ký một hộ kinh doanh tại Phường Phú Thủy, Bình Thuận để mở tiệm tạp hóa, bạn không thể đứng tên thêm một hộ kinh doanh khác tại Thành phố Thủ Đức, TP.HCM để kinh doanh dịch vụ ăn uống.
Tuy nhiên, pháp luật không cấm cá nhân đứng tên hộ kinh doanh tham gia góp vốn, mua cổ phần, hoặc đầu tư vào các loại hình kinh doanh khác, chẳng hạn như công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần. Theo khoản 2 Điều 87 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, cá nhân có thể linh hoạt tham gia các hoạt động kinh tế khác mà không vi phạm quy định về hộ kinh doanh. Điều này mở ra cơ hội cho những ai muốn mở rộng hoạt động kinh doanh mà không bị giới hạn bởi mô hình hộ kinh doanh.
Một điểm đáng chú ý là cá nhân đứng tên hộ kinh doanh không được đồng thời làm chủ doanh nghiệp tư nhân hoặc thành viên hợp danh của công ty hợp danh, trừ trường hợp được sự đồng ý của các thành viên hợp danh còn lại, theo khoản 3 Điều 87 Nghị định 168/2025/NĐ-CP. Quy định này nhằm tránh xung đột lợi ích và đảm bảo trách nhiệm pháp lý rõ ràng. Ví dụ, nếu bạn đã là chủ hộ kinh doanh, bạn không thể đồng thời làm chủ một doanh nghiệp tư nhân kinh doanh cùng lĩnh vực, trừ khi được các đối tác hợp danh đồng ý bằng văn bản.
Trong trường hợp muốn mở rộng quy mô kinh doanh, cá nhân có thể xem xét chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn, theo quy định tại Điều 26 Luật Doanh nghiệp 2020. Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, cho phép mở chi nhánh, văn phòng đại diện, hoặc thực hiện các hoạt động kinh doanh phức tạp hơn, như ký kết hợp đồng quốc tế hoặc tham gia đấu thầu. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp vượt qua giới hạn của mô hình hộ kinh doanh mà còn mang lại nhiều lợi ích về pháp lý và tài chính.
3. Điều kiện để đứng tên hộ kinh doanh
Cá nhân đứng tên hộ kinh doanh phải là công dân Việt Nam, đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo Điều 16 Bộ luật Dân sự 2015. Điều này đảm bảo rằng người đứng tên có khả năng chịu trách nhiệm pháp lý đối với mọi hoạt động kinh doanh, từ việc ký kết hợp đồng đến nộp thuế. Ví dụ, một người 17 tuổi không thể đứng tên hộ kinh doanh, ngay cả khi có sự đồng ý của người giám hộ.
Người đăng ký không được thuộc các trường hợp bị cấm theo khoản 1 Điều 80 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, bao gồm: người chưa thành niên, người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, hoặc bị tòa án cấm hành nghề kinh doanh. Quy định này nhằm đảm bảo rằng chỉ những cá nhân đủ tư cách pháp lý mới được phép đăng ký. Chẳng hạn, một cá nhân đang thụ án tù hoặc bị cấm kinh doanh do vi phạm pháp luật sẽ không được phép đứng tên hộ kinh doanh.
Địa điểm kinh doanh phải hợp pháp, được chứng minh bằng hợp đồng thuê mặt bằng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc các giấy tờ tương tự theo Luật Đất đai 2024. Địa điểm này sẽ được ghi nhận trong Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và là nơi duy nhất để thực hiện hoạt động kinh doanh. Ví dụ, nếu bạn thuê một cửa hàng tại chợ để mở tiệm may, hợp đồng thuê cần nêu rõ địa chỉ và được công chứng/chứng thực hợp lệ.
Ngành nghề hộ kinh doanh phải được nêu rõ trong giấy đề nghị đăng ký và không thuộc danh mục ngành nghề cấm kinh doanh theo Điều 6 Luật Đầu tư 2020. Nếu kinh doanh ngành nghề có điều kiện, như kinh doanh thực phẩm, dịch vụ lưu trú, hoặc vận tải, cần đáp ứng thêm các yêu cầu về giấy phép con, chứng nhận an toàn thực phẩm, hoặc các điều kiện khác theo Nghị định 39/2007/NĐ-CP.
4. Hộ kinh doanh có bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội không?
Từ ngày 01/07/2025, theo Điều 40 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, chủ hộ kinh doanh có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và người lao động làm việc theo hợp đồng từ 1 tháng trở lên phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Hộ kinh doanh cần liên hệ cơ quan bảo hiểm xã hội để đăng ký và đóng bảo hiểm đúng quy định, tránh bị xử phạt hành chính theo Nghị định 158/2025/NĐ-CP.
5. Hộ kinh doanh có được sử dụng con dấu không?
Hộ kinh doanh không bắt buộc phải có con dấu, nhưng pháp luật không cấm việc tự làm con dấu để phục vụ giao dịch, theo khoản 5 Điều 4 Nghị định 168/2025/NĐ-CP. Con dấu cần đảm bảo không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, không trùng lặp với mẫu dấu đã công bố, và chỉ mang tính chất cung cấp thông tin, không có giá trị pháp lý như con dấu của doanh nghiệp. Ví dụ, một hộ kinh doanh có thể dùng con dấu để đóng trên hóa đơn bán hàng, nhưng phải đăng ký mẫu dấu với cơ quan chức năng.
6. Hậu quả của việc một cá nhân đứng tên nhiều hộ kinh doanh là gì?
Việc cố ý đứng tên nhiều hộ kinh doanh trái quy định có thể dẫn đến thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoặc bị từ chối cấp mới, theo khoản 2 Điều 87 Nghị định 168/2025/NĐ-CP. Ngoài ra, cá nhân có thể bị xử phạt hành chính từ 2.000.000 đến 5.000.000 đồng theo Nghị định 122/2021/NĐ-CP. Hành vi này còn gây rủi ro về thuế, như bị truy thu hoặc phạt chậm nộp, ảnh hưởng đến uy tín và hoạt động kinh doanh.
Việc nắm rõ quy định về việc có được đứng tên nhiều hộ kinh doanh không là yếu tố quan trọng để đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp và hiệu quả.Để mở rộng quy mô kinh doanh, bạn có thể cân nhắc chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp để tận dụng các lợi ích pháp lý và tài chính.
Trên đây là thông tin tham khảo của của công ty CKTC, quý anh/chị có phương án tối ưu hơn, hiệu quả hơn có thể chia sẻ thông tin qua Zalo: 0888 139 339 hoặc qua Facebook để CKTC cập nhật thêm thông tin hoàn thiện hơn cùng mọi người tham khảo.
CKTC (Chìa Khóa Thành Công) cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp – uy tín – tận tình. Liên hệ để được hỗ trợ trực tiếp tại đây.
7. Dịch vụ thay đổi giấy phép kinh doanh – Thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh
8. Dịch vụ giải thể doanh nghiệp
Tham khảo bảng giá dịch vụ thành lập công ty
Tham khảo bảng giá dịch vụ kế toán
Dịch vụ tra cứu hóa đơn
Dịch vụ tra cứu thông tin công ty
Tra cứu thông tin người nộp thuế: tại đây
Dịch vụ tra cứu ngành nghề kinh doanh
Tham khảo Facebook Chìa Khóa Thành Công
Tham khảo Youtube Chìa Khóa Thành Công
Tham khảo Tiktok Chìa Khóa Thành Công
