Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi doanh nghiệp sẽ không thể lách luật

Bộ LĐ-TB&XH vừa phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin triển khai Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. Đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho biết, mức tính đóng BHXH theo quy định mới nằm trong giới hạn cho phép là các khoản thu nhập mang tính ổn định và xác định được.

Không dồn gánh nặng cho doanh nghiệp

Trao đổi với phóng viên, bà Trần Thị Thúy Nga – Vụ trưởng Vụ BHXH  (Bộ LĐ-TB&XH) chia sẻ, cách đóng BHXH dựa trên mức lương và phụ cấp ghi trong hợp đồng khiến nhiều doanh nghiệp và người lao động cho rằng, từ 1-1-2016, tất cả thu nhập của người lao động sẽ là căn cứ đóng BHXH.

Tuy nhiên, cách hiểu này là không đúng. Trong Thông tư 47/2015/TT-BLĐTBXH đã loại trừ rất nhiều khoản như tiền thưởng, tiền ăn giữa ca, tiền đi lại, điện thoại, tiền nuôi con nhỏ… Những khoản này chỉ được coi là tiền hỗ trợ chứ không phải phụ cấp hoặc khoản bổ sung tính vào lương. Ngoài ra, các khoản phụ cấp, bổ sung tính đóng bảo hiểm là những khoản không hoặc ít biến động, có thể xác định được, ghi trong hợp đồng lao động. “Tôi cho rằng, với những quy định này, doanh nghiệp hoàn toàn có thể xác định được các khoản phụ cấp, các khoản bổ sung mang tính ổn định. Những khoản trừ – đóng này nằm trong giới hạn cho phép, không dồn hết gánh lên vai doanh nghiệp”.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng: “Mức tính đóng BHXH theo quy định mới là không cao và có thể chấp nhận được nếu thực hiện theo đúng lộ trình. Hiện chúng ta có đến 50-60 loại phụ cấp khác nhau, nhưng không phải loại phụ cấp nào cũng bị tính đóng BHXH. Thứ trưởng Phạm Minh Huân cho biết, việc thay đổi chính sách bảo hiểm xã BHXH thực sự là một cuộc cách mạng. Việc nâng mức đóng BHXH theo quy định mới của luật sẽ tạo điều kiện để người lao động hưởng mức lương cao hơn khi về hưu, nhưng cũng làm gia tăng chi phí của doanh nghiệp. Do đó, theo Bộ LĐ-TB&XH, trong quá trình thực hiện, bộ sẽ lắng nghe ý kiến đại diện các hiệp hội doanh nghiệp để đánh giá tác động của chính sách này, trong trường hợp khó khăn sẽ tính toán đến phương án dãn lộ trình thực hiện. 

Tăng cường hậu kiểm

Trước băn khoăn về khả năng doanh nghiệp có thể lách luật bằng cách chuyển các khoản phụ cấp và các khoản bổ sung sang tiền ăn giữa ca, tiền đi lại, điện thoại…., bà Trần Thị Thúy Nga cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành, doanh nghiệp phải gửi báo cáo thang lương, bảng lương về Sở LĐ-TB&XH để quản lý. Các địa phương sẽ tiếp nhận hệ thống thang, bảng lương của doanh nghiệp làm cơ sở tính đóng BHXH. Do đó, doanh nghiệp khó có thể “né”  đóng BHXH bằng cách chuyển lương thành phụ cấp.

Về vấn đề này, ông Trần ĐÌnh Liệu, Trưởng ban Thu BHXH – BHXH Việt Nam bổ sung thêm, từ năm 2016, cơ quan bảo hiểm có thêm chức năng thanh tra việc đóng BHXH của doanh nghiệp. Những loại tiền được xác định là phụ cấp nhưng doanh nghiệp lại lách bằng cách chuyển sang loại khác thì thanh tra sẽ phát hiện được.

Bên cạnh đó, trước đây, nhiều doanh nghiệp lạm dụng tiền đóng BHXH của người lao động để phục vụ sản xuất, kinh doanh, thay vì phải đi vay ngân hàng với lãi suất cao. Theo quy định cũ, doanh nghiệp chậm đóng chỉ bị phạt vi phạm bằng một lần lãi suất đầu tư nhưng Luật BHXH 2014 đã nâng mức phạt lên gấp đôi để hạn chế tình trạng này. Hơn nữa, Bộ luật Hình sự sửa đổi cũng bổ sung một số tội danh như trốn đóng, chậm đóng, lạm dụng tiền đóng BHXH sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự để nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong thực hiện quyền thụ hưởng đối với người lao động.

Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đỗ Văn Sinh cũng cho biết, để thực hiện chức năng thanh tra của ngành về vấn đề đóng BHXH, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp, BHXH Việt Nam đã phối hợp với Thanh tra Chính phủ đào tạo được 500 cán bộ trong ngành và đã được cấp chứng chỉ thanh tra. Do đó, ngay khi Chính phủ ban hành nghị định về chức năng thanh tra, BHXH Việt Nam có thể triển khai ngay được trong năm 2016.