Ngân sách Nhà nước bội chi gần 83.000 tỷ đồng

Theo số liệu Tổng cục Thống kê về thu, chi ngân sách Nhà nước trong 6 tháng đầu năm 2016, ngân sách đang bị bội chi 82,9 nghìn tỷ đồng.

Cụ thể, tổng thu ngân sách Nhà nước 6 tháng đạt khoảng 425.600 tỷ đồng, chỉ đạt được 42% so với dự toán. Trong đó, thu nội địa đạt 342.800 tỷ đồng, thu từ dầu thô đạt 17.700 tỷ đồng, thu cân đối ngân sách hoạt động xuất – nhập khẩu từ 63 tỉnh thành đạt 63.000 tỷ đồng.

Trong khi đó, chi ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến nay khoảng 508.500 tỷ đồng, bằng 39,9% dự toán.

Trong đó, chi cho đầu tư phát triển là 74.500 tỷ đồng, bằng 29,2% so với dự toán. Chi phát triển sự nghiệp kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý Nhà nước, Đảng, đoàn thể khoảng 363.400 tỷ đồng. Ngân sách chi khoảng 68.000 tỷ đồng trả nợ và viện trợ.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trong cân đối ngân sách Nhà nước, nhu cầu chi phát triển kinh tế – xã hội, nhất là chi thường xuyên tiếp tục tăng cao từ 50% lên mức 65% tổng chi. Chi đầu tư phát triển bị giảm từ 30% tổng chi, xuống còn 17%.

Với khả năng thu hiện nay, tổng thu ngân sách sẽ không đủ để chi thường xuyên và trả nợ. Do đó, toàn bộ chi đầu tư phải dựa vào vốn vay của Chính phủ.

Theo kế hoạch được phê duyệt, năm 2016, Chính phủ có kế hoạch vay 452.000 tỷ đồng, tương ứng 20 tỷ USD. Trong đó, bù đắp bội chi ngân sách là 254.000 tỷ đồng. Dự kiến mức trả nợ vay năm nay tăng lên 273.000 tỷ đồng (12 tỷ USD).

Báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội hôm 15/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, năm 2016 phấn đấu bội chi ngân sách Nhà nước so với GDP là 4,95%. Trong khi một số dự báo khác cho thấy, khả năng năm nay bội chi ngân sách nhà nước của Việt Nam sẽ cao hơn nhiều.

Cụ thể, một báo cáo vĩ mô mới đây của Ngân hàng HSBC dự báo bội chi ngân sách của Việt Nam năm nay khoảng 6,6% GDP. Các chuyên gia HSBC giải thích: Ngân sách của Việt Nam suy giảm có thể bắt nguồn từ việc lợi nhuận giảm đều (mặc dù tình trạng thiếu kiểm soát chi tiêu cũng là một vấn đề). Lợi nhuận tài chính suy giảm vì hai nguyên nhân chính: 1) doanh thu dầu mỏ nhà nước giảm, do giá cả hàng hóa toàn cầu sụt giảm mạnh và 2) doanh thu thuế các ngành không thuộc dầu mỏ cũng đi xuống.

Cũng theo HSBC, thâm hụt ngân sách tăng là vấn đề do tỷ lệ nợ công của Việt Nam đã thực sự cao. Ước tính nợ công Việt Nam (bao gồm nợ nước ngoài và trong nước) đã tăng từ 59,6% nằm 2014 lên 63,3% GDP vào cuối năm 2015. Vấn đề nợ ngày càng trầm trọng hơn do lạm phát chậm lại và đồng tiền Việt Nam mất giá. HSBC dự báo tỷ lệ nợ công trên GDP tăng lên 64,5% GDP trong năm 2016, đạt ngưỡng giới hạn của Quốc hội đề ra 65%.

Ông Sandeep – Chuyên gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, việc dành quá nhiều tiền ngân sách để trả nợ sẽ tạo ra một rủi ro lớn cho việc đầu tư, hạn chế nguồn tiền đầu tư phát triển kinh tế. Nếu nghĩa vụ trả nợ nhiều sẽ gây rủi ro cho những khoản chi tạo ra năng suất lao động, giảm chi vào giáo dục, y tế và các lĩnh vực khác. Vì vậy, Chính phủ Việt Nam cần ổn định chi tiêu thường xuyên, có phương án thu chi ngân sách hợp lý.

Dự báo của Ngân hàng Thế giới đến năm 2016, nợ công của Việt Nam sẽ tăng lên mức 63,8% GDP, năm 2017 là 64,4%, năm 2018 lên 64,7%.