Giá trị kinh tế của sông Mekong

Trong một công bố gần đây, các nhà khoa học cùng với Ủy ban sông Mekong (MRC) đã có nhiều câu trả lời về giá trị kinh tế do dòng sông dài thứ 12 thế giới này đem lại. Theo đó, chỉ riêng giá trị thủy sản được đánh bắt từ hạ lưu sông Mekong đã lên tới 17 tỷ USD một năm, góp 3% vào tổng GDP của nhóm các nước Việt Nam, Campuchia, Lào, và Thái Lan. Bản tin thủy sản của MRC đã đưa ra ước tính này dựa vào số liệu đánh bắt cá hàng năm khoảng 4,4 triệu tấn. Nếu so với tổng giá trị đánh bắt thủy sản toàn cầu của năm 2015 là 130 tỷ USD, thì sông Mekong đang chiếm tới 13%.

Theo báo cáo này, Việt Nam đang thu về 5,74 tỷ USD từ thủy sản trên sông Mekong, tương đương 3,1% GDP cả nước. Thái Lan thì nhận được 6,72 tỷ USD, tương đương 1,8% GDP nước này.

Đối với các nền kinh tế nhỏ, đóng góp của sông Mekong càng trở nên quan trọng. Theo ước tính, việc đánh bắt và nuôi thủy sản đã đóng góp 3 tỷ USD cho nền kinh tế Campuchia trong năm 2015, chiếm khoảng 18% GDP của quốc gia này. Đối với Lào, việc đánh bắt thủy sản được dự đoán ​​sẽ mang về 1,51 tỷ USD, chiếm khoảng 12,8% GDP.

Để duy trì giá trị kinh tế đáng kể đó, nhiều người đã đồng ý rằng cần phải có biện pháp trì hoãn việc xây dựng các con đập trên dòng chảy chính của sông Mekong. Nếu các dự án như đập Xayaburi của Lào cứ tiếp diễn thì nó có thể đe dọa kế sinh nhai của khoảng 60 triệu dân cư đang sống phụ thuộc vào dòng sông này.

Biến đổi khí hậu toàn cầu và nguy cơ nhiễm mặn từ việc mực nước biển dâng cao là những mối đe dọa khác đối với sông Mekong. Ngoài ra, bản thân MRC cũng đang có nhiều rối ren: kinh phí hoạt động của tổ chức này đang bị thu hẹp do sự bất đồng của các nước thành viên. Bên cạnh đó, việc lo ngại về một số áp lực đến từ phía Lào cũng đang khiến MRC cân nhắc chuyển nơi hoạt động của mình từ Vientiane sang Phnom Penh để đảm bảo sự ổn định.

Có một yếu tố đáng chú ý là sự phát triển mạnh mẽ của ngành nuôi trồng thủy sản tại lưu vực sông Mekong, nhanh gấp 3 lần so với tốc độ tăng trưởng bình quân toàn cầu của ngành này. Theo dự kiến, ngành thủy sản tại Mekong sẽ mang lại nguồn thu 5,8 tỷ USD trong năm 2015, so với mức 4,8 tỷ của năm 2010.

Nhìn chung, sản lượng cá đến từ hoạt động nuôi thủy sản toàn cầu được dự báo sẽ vượt qua sản lượng đánh bắt vào năm 2023. Điều đó không chỉ giúp tái định hướng cho ngành công nghiệp thủy sản mà còn góp phần cải thiện cuộc sống của hàng triệu ngư dân và nông dân.